Hoxhë Sedat Islami

Jo çdo besim është i pranuar tek Allahu. Besimi i zhveshur nga nënshtrimi ndaj Allahut dhe pranimi i programit të Tij, ndoshta gjuhësisht([1]), mund të quhet kështu, porse në realitet, ai tek Allahu është i refuzuar. Kështu, besimi se Zoti ka grua, fëmijë, ortak, se tek Allahu afrohesh nëpërmjet lutjeve tek varret e “evliave”, “shehlerëve”, se falli e di të ardhmen tënde, se shërimi vjen nga hajmalitë, etj., është besim i gabuar, dhe bazuar në rregulloren që cituam, refuzohet. Allahu ka thënë:

“يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِي دِينِكُمْ وَلاَ تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ إِلاَّ الْحَقِّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ فَآمِنُواْ بِاللّهِ وَرُسُلِهِ وَلاَ تَقُولُواْ ثَلاَثَةٌ انتَهُواْ خَيْراً لَّكُمْ إِنَّمَا اللّهُ إِلَـهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَن يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَات وَمَا فِي الأَرْضِ وَكَفَى بِاللّهِ وَكِيلاً

O ithtarët e librit, mos teproni në fenë tuaj dhe mos thuani tjetër gjë për All-llahun, përveç asaj që është e vërtetë. Mesihu, Isa, bir i Merjemes, ishte vetëm i dërguar i All-llahut. Ishte fjalë e Tij (bëhu) që ia drejtoi Merjemes dhe ishte frymë (shpirt) nga Ai. Besojeni pra All-llahun dhe të dërguarin e Tij e mos thoni: "Tre" (trini). Pushoni (së thëni), se është më mirë për ju. All-llahu është vetëm një All-llah; larg qoftë asaj që Ai të ketë fëmijë. C'ka në qiej dhe ç'ka në tokë është vetëm e Tij. Mjafton që All-llahu është planifikues i pavarur”. ([2])

Përkitazi me fëmijët, thotë:

“مَا كَانَ لِلَّهِ أَن يَتَّخِذَ مِن وَلَدٍ سُبْحَانَهُ إِذَا قَضَى أَمْراً فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ

Nuk i takoi (nuk ka nevojë) All-llahu të ketë ndonjë fëmijë, i pastër është Ai, kur dëshiron një send Ai vetëm i thotë atij: Bëhu!". Ai menjëherë bëhet”. ([3])

Shpifjen e ortakërisë në krijim e zhvleftëson duke thënë:

“مَا اتَّخَذَ اللَّهُ مِن وَلَدٍ وَمَا كَانَ مَعَهُ مِنْ إِلَهٍ إِذاً لَّذَهَبَ كُلُّ إِلَهٍ بِمَا خَلَقَ وَلَعَلَا بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ

All-llahu nuk ka marrë për Vete kurrfarë fëmijë (as nga engjëjt, e as nga njerëzit), nuk ka me Të ndonjë zot tjetër, pse (sikur të kishte zot tjetër), atëherë secili zot do të veçohej me atë që ka krijuar, dhe do të dominonin njëri mbi tjetrin! I lartë, i pastër është All-llahu nga ato që ia përshkruajnë”. ([4])

Adhurimin e varrezave e përshkruan si gabim:

“قُلْ أَتَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرّاً وَلاَ نَفْعاً وَاللّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ

Thuaju: A adhuroni pos All-llahut atë që nuk mund t'ju sjellë as dëm e as dobi? All-llahu është që dëgjon (ç'thoni) që di (ç'veproni)”. ([5])

“وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ يَضُرُّهُمْ وَلاَ يَنفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَـؤُلاء شُفَعَاؤُنَا عِندَ اللّهِ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللّهَ بِمَا لاَ يَعْلَمُ فِي السَّمَاوَاتِ وَلاَ فِي الأَرْضِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ

Ata pos All-llahut adhurojnë çdo gjë që nuk bën as dobi, e thonë: "Këta janë ndërmjetësuesit tanë te All-llahu!". Thuaj: "A po e informoni All-llahun me diçka që Ai nuk e di se ç'ka në qiej dhe në tokë?" E pastër është madhëria e Tij nga ajo që i shoqërojnë!”. ([6])

Ndërmjetësimin e “evliave” e sqaron si të pamundur pa lejen e Allahut:

“يَوْمَئِذٍ لَّا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَرَضِيَ لَهُ قَوْلاً

Atë ditë nuk bën dobi as ndërmjetësimi, përveç atij të cilin e ka lejuar i Gjithëmëshirshmi të ndërmjetësojë dhe për të cilin e pëlqeu ndërmjetësimin”. ([7])

Allahu, bazuar në këto dhe ajete tjera të ngjashme, besëtytnitë e tilla i mohon me fakte, të cilat përmblidhen në:

§ Ata që lansuan këtë besim janë njerëz të devijuar. Allahu nuk ka nevojë për fëmijë ngase e tërë gjithësia është pronë e tij.

§ Promotorët e kësaj forme të besimit u qortuan nga Allahu që të mos kalojnë vijën normale të besimit, ndryshe ai refuzohet.

§ Allahu, gjykuar sipas mentalitetit tonë, si mund të ketë fëmijë kur nuk ka grua fare?!

§ Kur'ani ka zbritur për rikthimin e njerëzve në besimin e pastër që nënkupton cilësimin e Allahut ashtu siç Ai ka urdhëruar.

§ Sikur të kishte më shumë se një Zot, me fuqinë dhe pushtetin që i përshkruhet Zotit, atëherë në gjithësi do të ndodhnin befasi të pakëndshme.

§ Sikur Allahu të kishte fëmijë, atëherë do të zgjidhte dhe do ta krijonte të përsosur.

§ Meqë Muhammedi, alejhi’s selam është njeriu më i dashur tek Allahu, është po kështu edhe profeti më i dashur, atëherë zgjidhja e tij për të qenë biri i Zotit do të kishte qenë më logjikë se sa Isai, alejhi’s selam.

Meqë këto nuk qëndrojnë, atëherë as besimi i tillë, i shtruar në këtë formë, nuk pranohet. Pra, Allahu nuk pranon bindjet e atyre që devijuan rrugën e drejtë.

Një gjë të tillë e kanë sqaruar edhe ajete dhe hadithe kur’anore. Allahu i Madhëruar duke ua përkujtuar njerëzimit bazën e vërtetë të besimit, iu thotë:

“فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفاً فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ

Përqëndro vetveten tënde sinqerisht në fenë, i larguar prej çdo të kote, (e ajo fé), feja e All-llahut në të cilën i krijoi njerëzit, s'ka ndryshim (mos ndryshoni) të asaj natyrshmërie të krijuar nga All-llahu, ajo është feja e drejtë por shumica e njerëzve nuk e dinë”. ([8])

Ebu Sulejman ed-Dimeshkijj, në koment të këtij ajeti, ka thënë: Përqendrohu në fenë tënd ashtu siç Allahu të ka udhëzuar!([9])

AbduRrahman b. Nasir b. Sa’dijj komenton ajetin kështu: Bëhu i sinqertë për Allahun në çdo gjë dhe në mbajtjen për feje...”. ([10])

Ndërsa Muhammedi, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, ka thënë:

“كُلُّ مَوْلُودٍ يُولَدُ عَلَى الْفِطْرَةِ فَأَبَوَاهُ يُهَوِّدَانِهِ أَوْ يُنَصِّرَانِهِ أَوْ يُمَجِّسَانِهِ

Çdo i lindur lind në natyrshmërinë e pastër islame. Devijimi i tyre bëhet nga prindërit, të cilët ose i bëjnë çifutë, të krishterë ose zjarrputist”. ([11])

Një gjë të tillë, bukur kështu, e shtjellon edhe hadithi tjetër, ku qëndron:

“وَإِنِّي خَلَقْتُ عِبَادِي حُنَفَاءَ كُلَّهُمْ وَإِنَّهُمْ أَتَتْهُمْ الشَّيَاطِينُ فَاجْتَالَتْهُمْ عَنْ دِينِهِمْ وَحَرَّمَتْ عَلَيْهِمْ مَا أَحْلَلْتُ لَهُمْ وَأَمَرَتْهُمْ أَنْ يُشْرِكُوا بِي مَا لَمْ أُنْزِلْ بِهِ سُلْطَانًا

...dhe Unë i krijova robërit e Mi me besim të pastër, që të gjithë, por atyre iu erdhën djajtë dhe i shmangen nga feja e tyre (nga e vërteta për në të kotën) dhe ua ndaluan gjërat që Unë ua lejova, si dhe i urdhëruan të më shoqëronin gjëra, për të cilat Unë nuk kam shpallur asgjë...”. ([12])

Pra, besim nuk qenka çdo forme besimi por vetëm ajo qe Allahu e ka udhëzuar.

Besimi i pastër është ai qe e urdhëroi Allahu

Njeriu mund të beson e të jetë i humbur. Kjo ndodhë atëherë kur besimi i tij nuk është i konstruktuar sipas parimeve hyjnore, të dhëna nga Allahu Fuqiplote. Çdo besim tjetër, edhe nëse thirret në emër të Islamit, siç është puna me fraksionet, është i gabuar dhe të tillët janë të devijuar, por disa më shumë e disa më pak. Allahu kështu u drejtohet ithtarëve të librit, çifutëve dhe të krishterëve:

Ibni Omeri, siç transmeton Imam Muslimi në fillim të Sahihut të tij, kishte mohuar përkatësinë e një grupi “myslimanësh”, te cilët mohonin kaderin-caktimin e Allahut të Madhëruar.

Brenga për besim të pastër

Sa shumë mburremi se Allahu na ka nderuar, na ka priveligjuar mbi të tjerët, madje, botën e ulët, shtazët, lëre më që i kemi harruar por kemi filluar të pyesim se: A është njeriu më i priveligjuar tek Allahu apo melekët?”. Kemi harruar se ky nder që na është bërë, nuk na është bërë për shkak të formës por për shkak të misionit. Allahu ka thënë:

“كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْراً لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ

Ju jeni populli më i dobishëm, i ardhur për të mirën e njerëzve, të urdhëroni për mirë, të ndaloni nga veprat e këqija dhe të besoni në All-llahun. E sikur ithtarët e librit të besonin drejt, do të ishte shumë më e mirë për ta. Disa prej tyre janë besimtarë, po shumica e tyre janë larg rrugës së Zotit”. ([14])

Andaj, sot, sheh shumë muslimanë kalojnë kah teqetë normal. Shohin njerëzit duke i bërë Allahut shok, duke dalë nga besimi, duke u bërë heretikë, dhe kjo aspak nuk i pengon. Sot, sheh turma të gjata njerëzish presin për hajmali e për fall, presin për shkrirje të plumbit e shikim të filxhanit të kafesë, dhe kjo aspak nuk e shqetëson. Më fal, ti njeri që veten e cilësove si shumë të ngritur, tani ke rënë në fund të greminës. Më nuk ke të drejtë të pyesësh se sa i respektuar jam por pyet sa i keq jam bërë. Muhammedi, alejhi’s selam ka thënë: “Kush nga ju sheh një të keqe le ta ndryshojë me dorën e tij, e nëse nuk mundet ta bëjë, atëherë me gjuhën e tij, e nëse nuk mundet ta bëjë këtë - atëherë me zemrën e tij, porse ky është imani më i dobët”. ([15])

Ibnu’l Kajjimi, Allahu e mëshiroftë, bazuar ne këto qe përmendëm e edhe dëshmi tjera, kishte konstatuar se: Ai që hesht ndaj së vërtetës, ai është djall memec. Edhe pse kjo thënie është transmetuar në popull si hadith, megjithatë ajo është vetëm fjalë dijetarësh([16]).

Këtë brengë e kishin edhe bota shtazore në të kaluarën. Prapë, po konstatojmë se bashku, se njeriu pa këtë mision të shenjtë, nuk është më i favorizuar se kafshët. Allahu, duke na rrëfyer për gjërat që nuk kanë intelekt, në kuadër të të cilave hyjnë edhe kafshët, thotë:

“تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالأَرْضُ وَمَن فِيهِنَّ وَإِن مِّن شَيْءٍ إِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدَهِ وَلَـكِن لاَّ تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيماً غَفُوراً

Lartmadhëri të merituar i shprehin Atij shtatë qiejt e toka dhe çka ka në to, e nuk ka asnjë send që nuk e madhëron (nuk i bën tesbihë), duke i shprehur falënderim Atij, por ju nuk e kuptoni atë madhërim të tyre (pse nuk është në gjuhën tuaj). Ai është i butë dhe fal shumë”. ([17])

Allahu i madhëruar duke na folur për Sulejmanin, alejhi’s selam dhe pupëzën, rrëfen e thotë:

“وَوَرِثَ سُلَيْمَانُ دَاوُودَ وَقَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنطِقَ الطَّيْرِ وَأُوتِينَا مِن كُلِّ شَيْءٍ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِينُ (16) وَحُشِرَ لِسُلَيْمَانَ جُنُودُهُ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ وَالطَّيْرِ فَهُمْ يُوزَعُونَ (17) حَتَّى إِذَا أَتَوْا عَلَى وَادِي النَّمْلِ قَالَتْ نَمْلَةٌ يَا أَيُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَسَاكِنَكُمْ لَا يَحْطِمَنَّكُمْ سُلَيْمَانُ وَجُنُودُهُ وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ (18) فَتَبَسَّمَ ضَاحِكاً مِّن قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحاً تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ (19) وَتَفَقَّدَ الطَّيْرَ فَقَالَ مَا لِيَ لَا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ كَانَ مِنَ الْغَائِبِينَ (20) لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذَاباً شَدِيداً أَوْ لَأَذْبَحَنَّهُ أَوْ لَيَأْتِيَنِّي بِسُلْطَانٍ مُّبِينٍ (21) فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُكَ مِن سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقِينٍ (22) إِنِّي وَجَدتُّ امْرَأَةً تَمْلِكُهُمْ وَأُوتِيَتْ مِن كُلِّ شَيْءٍ وَلَهَا عَرْشٌ عَظِيمٌ (23) وَجَدتُّهَا وَقَوْمَهَا يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِن دُونِ اللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُونَ (24)

E Sulejmani e trashëgoi Davudin dhe tha: "O njerëz, ne kuptojmë gjuhën e shpendëve e na është dhuruar nga gjithçka, e vërtet ky është shpërblim i qartë". 17. E Sulejmanit i ishte tubuar ushtria e vet që përbëhej nga exhinët, nga njerëzit dhe nga shpendët dhe ata mbanin rendin. 18. Deri atëherë kur arritën mbi luginën e buburrecave, një buburrec tha: "O ju buburreca, hyni në vendet tuaja që të mos u copëtojë Sulejmani dhe ushtria e tij duke mos ju vërejtur". 19. E ai (Sulejmani) buzëqeshi i gëzuar prej fjalës së tij dhe tha: "Zoti im, më mundëso që t'i falënderoj të mirat Tuaja që m'i dhurove mua dhe prindërve të mi dhe që të bëj vepra të mira që Ti i pëlqen, e me mëshirën Tënde më fut në mesin e robërve Tuaj të mirë!" 20. Dhe vështroi shpendët e tha: C'është që nuk e shoh pupëzën? Jo, ajo nuk qenka këtu!" 21. Unë do ta dënoj atë me një dënim të ashpër ose do ta therë ose ka për të më sjellë ndonjë argument të fortë (si arsyetim). 22. Ajo nuk zgjati shumë e tha: "Unë kuptova atë që ti nuk je i njohur dhe të erdha nga Sebei me një lajm të sigurt". 23. Në të vërtetë unë gjeta një grua që po i sundonte ata (popullin e Sebe-it) dhe asaj i ishte dhënë çdo send, e ajo kishte një fron të madh. 24. Madje takova atë dhe popullin e saj se adhurojnë diellin e jo All-llahun, po djalli ua kishte hijeshuar atë veprim të tyre dhe i kishte shmangur prej rrugës së drejtë, andaj ata nuk gjejnë udhëzim”. ([18])

Pas këtyre ajeteve më vend për tu mburrur nuk ka. Tani ka vend vetëm për ta mbrojtur atë titull, dhe atë, nëpërmjet mundit dhe angazhimit për largimin e të këqijave. Nuk guxojmë assesi të kufizohemi në thënien famëkeqe: Unë jam i mirë, tjerët le të bëjne fare të duan! Ky shpend, edhe pse pjesë e botës shtazore, nuk u pikëlluar vetëm pse pa një gjë të tillë por praktikisht vërejti dy gjëra shumë me rëndësi:

1. Sulejmani, alejhi’s selam shumë i pasur por e falënderon Allahun “Zoti im, më mundëso që t'i falënderoj të mirat Tuaja që m'i dhurove mua dhe prindërve të mi dhe që të bëj vepra të mira që Ti i pëlqen,”, ndërsa Belkiza, edhe pse shumë e pasur e adhuronte diellin.

2. Ata ishin të mashtruar nga djalli: “po djalli ua kishte hijeshuar atë veprim të tyre dhe i kishte shmangur prej rrugës së drejtë, andaj ata nuk gjejnë udhëzim”, andaj shfaqi edhe me shume pikëllimin e tha:

“َوَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُونَ (24) أَلَّا يَسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِي يُخْرِجُ الْخَبْءَ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَيَعْلَمُ مَا تُخْفُونَ وَمَا تُعْلِنُونَ (25) اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ

...po djalli ua kishte hijeshuar atë veprim të tyre dhe i kishte shmangur prej rrugës së drejtë, andaj ata nuk gjejnë udhëzim 25. (i kishte shmangur) Për të mos adhuruar All-llahun që nxjerr në shesh (e di) të fshehtën në qiej e në tokë, dhe që e di atë që fshehni dhe atë që publikoni. 26. All-llahu është një, nuk ka zot tjetër pos Tij, Zot i Arshit të madh”. ([19])

Përfundim

Njeri, ti që je i priveligjuar dhe që na ke lodhur duke cituar vetëm ato ajete që të përshtaten ty:

“لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ

Vërtet, Ne e krijuam njeriun në formën më të bukur”. ([20])

“وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلاً

Ne vërtet nderuam pasardhësit e Ademit (njerëzit), u mundësuam të udhëtojnë hipur në tokë e në det, i begatuam me ushqime të mira, i vlerësuam ata (i lartësuam) ndaj shumicës së krijesave që Ne i krijuam”. ([21])

..mos harro se po nuk u kthjelle dhe nuk merr me seriozitet detyrën tende për ndalimin e së keqes, ti ke rënë poshtë, atje ku epitet yt flaket në klubin e dështakëve. Thotë Allahu:

“وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيراً مِّنَ الْجِنِّ وَالإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لاَّ يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لاَّ يَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَـئِكَ كَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَـئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ

Ne krijuam shumë nga xhinët e njerëzit për xhehennem. Ata kanë zemra që me to nuk kuptojnë, ata kanë sy që me ta nuk shohin dhe ata kanë veshë që me ta nuk dëgjojnë. Ata janë si kafshët, bile edhe më të humbur, të tillët janë ata të marrët”. ([22])

----------------------------------

[1] Fikhu’l ibadat, Muhammed b. Salih el-Uthejmin, b. 2, Daru’l asel, Rijad, A. Saudite, 1997, f.: 37.

[2] en-Nisa, 171

[3] Merjem, 35

[4] el-Mu’minune, 91

[5] el-Maide, 76

[6] Junus, 18

[7] Taha, 109

[8] er-Rrum, 30

[9] Zadu’l mesir, Ibnu’l Xhevzijj, el-Mektebetu’sh shamileh.

[10] AbduRrahman b. Nasir b. Sa’dijj, Tejsiru’l kerim’rr Rrahman fi tefsiri kelami’l Mennan, Muessesetu’rr Rrisaleh, b. 1, 2000, el-Mektebetu’sh shamileh.

[11] Buhariu dhe Muslimi.

[12] Muslimi.

[13] en-Nisa, 171

[14] Ali Imran, 110.

[15] Muslimi.

[16] http://www.saaid.net/Doat/Zugail/30.htm.

[17] el-Isra, 44.

[18] en-Neml, 16-24.

[19] en-Neml, 24-26.

[20] et-Tin, 4.

[21] el-Isra, 70.

[22] el-A’rafe, 179.