Hyrje
Prej porosive fetare për ditën e xhuma është dhe këndimi i kaptinës kehf. Kjo për shkak të mësimeve të shumta dhe të dobishme që posedon. Rëndësinë dhe efektin e këtyre mësimeve, Pejgamberi a.s., e përmbledh me pak fjalë:
من قرأ سورة الكهف في يوم الجمعة، أضاء له من النور ما بين الجمعتين
“Kush e lexon kaptinën kehf në ditën e xhuma, ndërmjet dy xhumave do t’i bëhet dritë.” [Hadithin e shënojnë Bejhakiu dhe Hakimi ndërsa Albani e ka saktësuar në Sahih el-Xhami, nr. 6470.]
Siç kanë shpjeguar dijetarët, drita e përmendur në këtë hadith mund të jetë dritë abstrakte, pra synohet kuptimi alegorik i fjalës. Më saktë, kush e këndon kaptinën kehf, rruga do t’i ndriçohet dhe ai nuk do të mëkatojë. Mund të jetë edhe kuptimi i dytë, drita konkrete. Vështruar sipas mësimeve, kuptimi i parë duket më afër të vërtetës. Kjo edhe për faktin se drita (nuri) edhe në Kur’an [Bekare: 257] është simbol i udhëzimit dhe fesë së vërtetë. Ed’hem Sherkavi duke marrë parasysh këto mësime, shprehet: “Të gjitha shpellat janë të errëta përveç shpellës së Kur’anit.” Kehf në shqip d.t.th., shpellë, dhe mësimet e saja bëjnë që ajo të mos jetë thjesht e ndriçuar por edhe ndriçuese dhe orientuese në udhëtimin e jetës.
Marrë parasysh kohën (xhumaja e parë e vitit), mësimet e përzgjedhura kanë të bëjnë me:
1) Rrezikun e perceptimit të gabuar për të mirën dhe të keqen
2) Mëshirën e Allahut xh.sh., me mëkatarët
3) Porosinë e Allahut xh.sh., që të mos e takojmë ndryshe vetëm se me besim e vepra të mira
4) Rëndësinë e veprave të mira për botën e përtejme
Këto pika në fakt janë si shenja treguese të rrugës e cila na çon tek Allahu xh.sh.
Të fillojmë me shpjegimin e tyre.
1.
قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُم بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمَالًا ﴿١٠٣﴾ الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا ﴿١٠٤﴾
“Thuaj: “A doni t’ju lajmëroj juve për ata që më së shumti dëmtojnë me punët e veta, (103) për ata, përpjekja e të cilëve ka qenë e kotë në jetën e kësaj bote, e mendojnë se kanë punuar vepra të mira?” [Kehf: 103-104]
Këto ajete janë shpallur në periudhën mekkase dhe i janë drejtuar ekskluzivisht idhujtarëve dhe atyre që mohojnë Allahun xh.sh., por ato nuk përjashtojnë as ata që bëjnë vepra të rënda nga radhët e myslimanëve duke i menduar për të mira. Disa prej të parëve konsideronin se në to përfshiheshin edhe havarixhët – të rrebeluarit. Sido që të jetë, neve na intereson ajo që trajtohet si fenomen dhe mentalitet: bërja keq duke e menduar se janë duke bërë mirë.
Sa prej njerëzve bëjnë vepra të këqija të cilat nuk i marrin për të këqija. Për më keq, mundohen ta shpjegojnë dhe justifikojnë një haram, sikur nuk kanë pasur rrugë tjetër, sikur e kanë pasur patjetër ta bëjnë atë. Ose të ofrojnë ndonjë shpjegim që kinse i justifikon ata. P.sh., iu thua se ta festosh një festë joislame, është mëkat, sepse tek ne festat janë fe, dhe përvetësimi i një feste të huaj, veçmas me elemente fetare, është sikur të shtosh në fe, ndërsa të thonë: nuk e kemi festuar me atë qëllim, thjesht jemi tubuar, ua kemi bërë qejfin fëmijëve, jemi argëtuar....Kaq.
Pra, justifikime të kota, të cilat flasin në fakt për qëndrimin e tyre për ta festuar këtë festë. Këta harrojnë se këto vepra të gjitha janë të regjistruara dhe se në Ditën e Llogarisë, siç qëndron pikërisht në kaptinën kehf (ajeti 49), do të trishtohen kur të gjejnë se nuk ka ngelur asgjë pa u shënuar.
2.
Megjithëkëtë, nuk është fundi.
Mëshira e Allahut xh.sh., është e madhe. Një imazh i kësaj mëshire na është dhuruar pikërisht në kaptinën kehf. Allahu xh.sh., thotë:
وَرَبُّكَ الْغَفُورُ ذُو الرَّحْمَةِ ۖ لَوْ يُؤَاخِذُهُم بِمَا كَسَبُوا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذَابَ ۚ ﴿٥٨﴾
“E, Zoti yt është falës dhe mëshirues. Sikur t’i dënonte për atë që kanë bërë, Ai do t’ua shpejtonte dënimin (në këtë jetë)...” [Kehf: 58]
Pra, sikur Allahu xh.sh., të na dënonte menjëherë pas secilit mëkat që bëjmë, nuk do të mbetej njeri në tokë. Por jo, Allahu na afatizon, na jep mundësi që të pendohemi, që të kërkojmë falje, sepse pendimi i fshin mëkatet. Pendimi është ujë me të cilin lahet e kaluara. Pejgamberi a.s., ka thënë:
إنَّ صاحبَ الشمالِ ليرفعُ القلمَ ستّ ساعاتٍ عن العبدِ المسلمِ المخطىءِ ، فإن ندِم و استغفر اللهَ منها ألقاها ، وإلا كُتِبَتْ واحدةٌ
“Meleku që qëndron në anën e majtë do ta ngre për gjashtë orë lapsin nga besimtari mëkatar, në mënyrë që nëse pendohet dhe kërkon falje tek Allahu, të mos ia shënojë, ndryshe, t’ia shënojë një mëkat të vetëm.” [Albani në Sahih el-Xhami, 2097, e konsideron hasen.]
التَّائبُ منَ الذَّنبِ كمَن لا ذَنبَ لَهُ
“I penduari nga mëkati është sikur ai që nuk ka bërë mëkat fare.” .” [Albani në Sahih el-Xhami, 3008, e konsideron hasen.]
Ndryshe, nëse të është dhënë mundësia dhe nuk je penduar, nuk ke arsyetim para Allahut xh.sh.
3-4.
Për këtë shkak, porosia me të cilën përmbyllet kjo kaptinë, ka të bëjë me besimin dhe veprat e mira, me të cilat duhet ta takojmë Allahun xh.sh.
فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا ﴿١١٠﴾
“...Kush shpreson takimin me Zotin e vet, le të punojë vepër të mirë, dhe, le të mos i bëjë shok askënd në të adhuruarit e Zotit të vet!” [Kehf: 110]
Pra, kjo është porosia e Kur’anit, që ne të bëjmë vepra të mira dhe ta ruajmë besimin, sepse kjo është rrugë shpëtimi dhe shpërblimi. Besimi është identitet ndërsa vepra e mirë është mjet me të cilin udhëtohet për në Xhenet (shih kehf: 30-31; 107-108).
Përmbyllje
Këto këshilla janë përshkrim i rrugës për të shpëtuar nga fundi i hidhur i mëkatit, i cili mund të bëhet edhe duke e menduar për vepër të mirë. Besimi dhe vepra e mirë janë dy treguesit më të mëdhenj të të qenit në rrugën e drejtë, në rrugën që të çon në Xhennet, siç është shpjeguar edhe në kaptinën asr (ajeti 3).
